„Mogiła nieznanego żołnierza” z 1927 r. w reż. Ryszarda Ordyńskiego to pierwszy wydany na DVD film ze specjalnej serii Filmoteki Narodowej, która pod nazwą Kino Polskie Okresu „Wielkiego Niemowy” wydaje odrestaurowane i zdigitalizowane filmy powstałe w epoce kina niemego.
W 2008 r., w stulecie pierwszego polskiego filmu fabularnego, Filmoteka Narodowa rozpoczęła prace nad wydaniem pierwszej z planowanej serii płyty DVD poświęconej polskiemu kinu niememu.
„+Mogiła nieznanego żołnierza+ przez czas obchodów jubileuszowych prezentowana była na pokazach w wielu miastach Polski. Wybór tego tytułu jako inaugurującego serię wydawał się więc logiczną konsekwencją działań Filmoteki związanych z obchodami rocznicowymi. Cel, jaki sobie postawiliśmy, to jak najszersze udostępnienie naszego narodowego dziedzictwa, jakim jest zachowany jedynie w niewielkiej części zbiór polskich filmów okresu niemego” – wyjaśniła koordynator projektu Grażyna Grabowska z Filmoteki Narodowej.
„Mogiła nieznanego żołnierza” jest pierwszym z filmów, które mają być wydane w serii Kino Polskie Okresu „Wielkiego Niemowy”. W jej ramach zaplanowano w ciągu kilku lat wydanie wszystkich zachowanych filmów z okresu kina niemego. Kopie filmów odrestaurowane cyfrowo, poddane niezbędnym zabiegom rekonstrukcyjnym, prezentowane z muzyką powstającą specjalnie na potrzeby konkretnego wydawnictwa płytowego, mają zyskać – jak zapowiadają przedstawiciele Biblioteki Narodowej – szansę na „drugą młodość i powrót do szerokiego obiegu polskiej kultury”.
Wydawnictwo DVD zawiera reprinty przedwojennych materiałów promujących film. Na płycie umieszczono także film zawierający słowo wstępne konsultantki naukowej projektu prof. Małgorzaty Hendrykowskiej. Wszystkie materiały dostępne są również w wersji angielskiej.
Akcja „Mogiły nieznanego żołnierza” rozgrywa się w 1916 r. Kapitan Łazowski, żegnany przez żonę i córkę, wyrusza na front. Dostaje się do niewoli rosyjskiej i trafia na Syberię, skąd udaje mu się uciec dzięki pomocy zakochanej w nim Kseni. Po wielu przygodach przedostaje się na Krym. Pod fałszywym rosyjskim nazwiskiem podejmuje pracę w fabryce amunicji, jednak zdemaskowany przez sowieckiego komisarza Simonowa ucieka w kierunku Polski. Kiedy przekracza linię frontu polsko-sowieckiego ginie od zabłąkanej kuli.
Tymczasem kiedy kapitan przebywa jeszcze w Rosji, żona, poinformowana o jego rzekomej śmierci, wychodzi ponownie za mąż, co skłania jej córkę do próby samobójczej. Uratowana popada w apatię, która – jak napisano w przedwojennym opisie filmu – „ustępuje dopiero w chwili śmierci ojca, który spoczął w dalekiej od domu mogile jako nieznany żołnierz”.
MOGIŁA NIEZNANEGO ŻOŁNIERZA * Film fabularny * Produkcja: Polska * Rok produkcji: 1927 * Premiera: 1927. 12. 16 * Dane techniczne: 3200 m.
Ekipa * Reżyseria: Ryszard Ordyński * Asystent reżysera: Michał Waszyński * Scenariusz: Ryszard Ordyński, Seweryn Romin * Zdjęcia: Antoni Wawrzyniak * Scenografia: Wacław Moszkowski, Józef Galewski * Produkcja: Star-Film * Obsada aktorska: Jerzy Leszczyński (kapitan legionów Michał Łazowski), Maria Malicka (Nelly, córka Łazowskiego), Nina Olida (żona Łazowskiego), Konstancja Bednarzewska (matka Łazowskiego), Maria Gorczyńska (księżna Turchanowa), Leokadia Pancewiczowa (Ksenia), Władysław Walter (Ożóg, ordynans Łazowskiego), Jerzy Marr (profesor Piotr Głowiński), Kazimierz Justian (komisarz Simonow), Wiesław Gawlikowski (komisarz Szapkin), Leon Łuszczewski (kierownik fabryki Kiryłłow)
Pierwowzory * Pierwowzór: MOGIŁA NIEZNANEGO ŻOŁNIERZA o Gatunek: Powieść o Autor pierwowzoru: Andrzej Strug
